Vreemd huis
Je eigen plek, die ene veilige haven waar je zo heel erg thuis bent. Als dat ineens wegvalt, heeft dat ongelofelijk veel impact. Ik zie het nu gebeuren bij onze oudste. Door lekkages, achterstallig onderhoud en gevonden asbest in haar huurhuisje, moest ze halsoverkop haar veilige plek achterlaten. Compleet van slag stond ze laat in de avond huilend bij haar pap en mam voor de deur, de enige plek die ook nog voelde als thuis.
In mijn eigen herinnering staat mijn eerste verhuizing ook nog haarscherp afgetekend, elf was ik en dat nieuwe huis stond ver uit de buurt van de plek waar ik opgroeide. Die bal in mijn buik was levensgroot, en die laatste nacht in ons fijne oude huis, deed ik weinig meer dan huilen. Elke kier en elk geluidje kende ik, van dat fijne oude huis, en ik liet de vertrouwdheid van mijn kamertje vol tegenzin achter.
Dat is wat ik steeds meeneem in mijn werk, dat die vertrouwde plek waar je zo enorm aan gehecht bent, zo ontzettend van belang is. Die warme plek vol snuisterijen, foto’s, en herinneringen. De plek waar zoveel moois is gebeurd, waar liefde was of is, en waar kinderen en kleinkinderen rondrenden. Die prachtige plek waar vaak een heel groot deel van dat geleefde leven mee verbonden is geweest. Je eigen huis is een dierbaar bezit, en dat heeft weinig met grootte of luxe te maken, het is simpelweg die ene plek die zo enorm weerspiegeld wie jij bent. En waar je veilig bent, fijn binnen de omhelzing van die vier muren. Waar elke centimeter, soms een herinnering oproept.
Tijdens alle jaren thuiszorg was dit een extra aspect waar ik altijd enorm van genoten heb, dat zorgen voor al die mensen in hun verschillende huizen. Soms stond het stijfvol beeldjes en schilderijtjes, soms was het kaal en functioneel ingericht. Een huis vertelt een waardevol verhaal, over klein en groot verdriet, over vasthouden en loslaten. Het weerspiegelt soms de onmacht, en het onvermogen om er te blijven wonen. Schetst zonder woorden soms een pijnlijk beeld van verwaarlozing, maar toont tegelijkertijd ook de kracht van eindeloos doorzettingsvermogen.
Hoe heftig moet het daarom zijn om die fijne plek te moeten verlaten, als lichaam of geest het af laten weten. Door ouderdom of door ziekte. En juist daarom is die keuze voor een nieuwe plek zo razend belangrijk. Als het moment dan daar is, dat het thuis niet meer gaat, dan moet die nieuwe woonplek wel goed passen. Zodat dat nieuwe huis ook weer fijn voelt, ook al is het misschien niet meteen zoals thuis. Voor mensen met dementie is de stap helemaal enorm, dan wil je extra zorgvuldig zijn, want elke verandering levert zoveel meer verwarring op, en zoveel meer onrust. Voor hen is de wereld al zo’n onbegrijpelijke plek geworden.
Dat ik daar een bijdrage aan mag leveren, en dat het ook zo ontzettend vaak lukt, is prachtig. En voor mij elke dag opnieuw ongelofelijk waardevol.